«Энсиэли»
хаhыат, сэтинньи 16 кунэ 2002с. Ыччат сайдарын-уунэрин туhугар
Дьыл-хонук хаарын уулларан, самыырын туhэрэн тереебут сирдэригэр-уоттарыгар
уунер келуенэни иитиигэ, сомсубут баай билиилэрин угус ыччакка
уhуйан улэлиир учууталлар а5ыйа5а суохтар. Олортон биирдэстэрэ
Яковлева Анна Афанасьевна. Кини 27 сыл устата тереебут Уедэйин
ыччата киэн биллиилээх-керуулээх буоларыгар улэлээтэ.
Анна
Афанасьевна утуе кэрэ айыл5алаах Уедэй сиригэр 1952 сыллаахха
алтынньы 21 кунугэр элбэх о5олоох Афанасий Афанасьевич уонна
Варвара Алексеевна дьиэ кэргэнигэр бастакы о5онон кун сирин
кербутэ. Аня Уедэй сылаас уутугар угуттанан, мааны-кэрэ айыл5атыгар
сууланан улааппыта.
1959
сыллаахха Уедэй оскуолатыгар уерэнэ киирэр. Дьэ мантан са5аланар
Аня били-керуу урдук аатыгар уктэнэр утуекэн куннэрэ. Кини оскуола5а
уерэнэр сылларыгар бастыннар кэккэлэригэр сылдьыбыта. Оччолорго
да5аны математика5а уhулуччу дьо5урдаа5а кини идзтин таларыгар
теьуу буолла5а.
Аня
1969 сыллаахха I орто оскуолатын бутэрэн баран тереебут Уедэйигэр
биир сыл математика учууталынан улэтин са5алыыр. Ити кэнниттэн
букатыннаахтык математика учуутала буолар бигэ санааны ылынан
1970 сыллаахха СГУ физико-математическай факультетыгар уерэнэ
киирэр. Университеты ситиhиилээхтик бутэрэн 1975 сыллаахха тереебут-уескээбит
Уедэйигэр теннен кун бугунугэр диэри математика курдук уустук
предмети уерэтиитин са5алыыр. Биллэн турар, математика иирбэ-таарба
сыыппараларын кыhыл тылынан уерэтии кедьууhэ суо5ун билэн кабинет
оностор. Кини бэйэтин илиитин иhинэн оноhуллубут араас дидактическай
матырыйааллар, кердерен уерэтэр тэриллэр улэтигэр куус-кеме
буолаллар. Оскуола5а кабинетнай система улэтин республикатаа5ы
керуутугэр Анна Афанасьевна тэрийбит математикатын кабинета
2-с миэстэни ылар уонна Бочуотунай грамотанан, харчынан бириэмийэнэн
бэлиэтэнэр. Учуутал уустук улэтэ манан эрэ мунурдаммат. Улэлээбит
баай опытын тумэн туерт тегул республикатаа5ы педагогическай
аа5ыыларга ситиhиилээхтик кыттар уонна Уерэх министерствотын
Бочуотунай грамоталарынан на5араадаланар.
Анна
Афанасьевна улэлээбит улэтин усталаах-туоратыгар сурун тосхоло:
«Улэни ылыннын-утуе суобастаахтык улэлээ». Кинини анардас математика
учууталын эрэ быhыытынан сырдатар кэрэгэй. Аан бастаан улэлии
кэлбит эдэркээн учууталы Уедэй орто оскуолатын бастакы бутэрээччилэригэр
кылаас салайааччытынан аныыллар. Бу эппиэтинэстээх улэ5э Анна
Афанасьевна утуе суобастаахтык сыhыаннаhар, араас еруттээх кылаас
таhынаа5ы улэни сатабыллаахтык тэрийэр. Кини бастаан буебэйдээн
таhаарбыт о5олоро билигин араас идэлээх улэhиттэр республика
араас улуустарыгар айымньылаахтык улэлии-хамсыы сылдьаллар уонна
учууталларын истин-иhирэх тылынан махтана саныыллар.
1990
сылтан 1993 сылга диэри завуhунан ананан улэлиир, Биир курус
улэни себулээбит буолан, туох эрэ сананы уерэх ситимигэр киллэрбит
киhи диэн санааттан национальнай концепция олоххо аан бастаан
киириитигэр анал программа онорон улууска экспериментальнай
оскуола буолары ситиспитэ. Бу кэмнэ улууска аан бастакынан сахалыы
ейдеех-санаалаах о5ону аныгы олох кердебулугэр иитэн-уерэтэн
таhаарыы соруга са5аламмыта.
Анна
Афанасьевна завуч быhыытынан ирдэбиллээх, салайар улэ5э улэлиир
киhи быhыытынан хас биирдии коллектив чилиэнэ айымньылаахтык
улэлиирин ситиhэргэ дьулуhар. Анна Афанасьевна элбэх о5олоох
Яковлевтар дьиэ кэргэн Дмитрий диэн уолларын кытта оло5ун холбуур,
Оло5ун салгыыр икки кыыс о5олооох. Кыргыттар иккиэн оскуоланы
урун кемус мэтээлинэн бутэрбиттэрэ. Иккиэн ЯГУ-га ситиhиилээхтик
уерэнэн, салгыы улахан кыыс Вика аспирантура5а, Валя СГТХА бухучёт
салаатыгар ситиhиилээхтик уерэнэ сылдьаллар.
А.Д.
Яковлев, учуутал ...
Мы
ценим Вас как умелого руководителя, принципиального, требовательного
организатора учебной деятельности. Под Вашим личным руководством
разработана авторская программа по внедрению национальной концепции.
В результате целенаправленной плодотворной работы школа стала
лауреатом Всероссийского конкурса «Школа года» в 1996 году.
При Вашем активном непосредственном участии успешно осуществляется
концепция профильного обучения. От имени управления образования,
многочисленных коллег желаем еще больших творческих успехов
в созидательном труде.
Начальник
УУО Намского улуса В.Н.Дьяконова. ноябрь 2002г.
Уедэй
орто оскуолатыгар сылдьаммын «Инновации образовательной системы
Чурапчинского улуса» кинигэ5э киирбит санааларга кэлбитим. Оскуола
сананы кердуур улэтигэр ситиhиилэри ба5арыам этэ. Саналыы кердееhун-
бу учуутал бэйэтэ улэлиир ураты суолун-ииhин кердееhунэ.
Сибиряков
Н.М. 2002 с. Чурапча.
Эн
санаттан сананы, сонуну буларга, ону олоххо киллэрэргэ туруулаhан
улэлииргин сыаналыыбыт. Завуч быhыытынан бэйэн билиигин, сатабылгын
бииргэ улэлиир коллегаларгар инэрэ5ин. Учуутал ханнык хайысханы
ордук кыайарын, сатыырын таба керен субэлээн, кемелеhен биэрэ5ин.
Ол учуутал улэтин ситиhиигэ тиэрдэргэ теhуу куус буоларын билинэбит
.
Уедэй
орто оскуолдатын коллектива 09.11.2002с.
С
Анной Афанасьевной мы вместе работаем уже два десятилетия. В
годы моей работы завучем (с 1982-1990гг) впервые были проведены
внутришкольные конкурсы; «Творческий учитель года», «Лучший
молодой учитель года». Анна Афанасьевна-победитель I конкурса
«Творческий учитель года». С тех пор я её знала, как творчески
работающего учителя и завуча. Её доклад «Опорные схемы по геометрии»
был одобрён на республиканском педчтении. Её оборудованный кабинет
был одним из лучших в республике. В 1990-91гг. вся наша школа
внедряла разработанную ею программу «Национальная концепция
школы», а в 2002г. программу «Школа развития и творчества».
По её инициативе был создан научное общество школьников «ВИТА»,
введено профильное обучение. Впервые была проведена внутришкольная
научно-практическая конференция «Шаг в будущее». Её начинания
всегда находят поддержку среди коллег, одобрения со стороны
руководства улуса. Её опыт распространяется в республике. Работая
вместе с ней, заряжаешься её идеями и творческими порывами.
Мне всегда интересно общаться с ней?её взгляд на жизнь на происходящие
события, её суждения о проблемах школы, села, республики в газетных
и журнальных публикациях поражают своей логикой изложения, глубиной
мысли, знанием психологии детей.
Е.М.
Ядреева с. Едейцы, 15 апреля 2006г.
Хайа
ба5арар идэ5э инники куеннэ сылдьар киhини еруу холобур оностоллор.
Анна Афанасьевна СГУ физико-математическай факультетын 1975
с. бутэриэ5иттэн тереебут Уедэйигэр, уерэммит оскуолатыгар талбыт
идэтинэн утуе суобастаахтык, айымньылаахтык улэлээн кэллэ. Кини
дьо5урдаах о5олору тумэн, математика курдук уустук уерэххэ уhуйар
ураты сатабыллаах. Биhиги орто оскуоланы бутэрэр умнуллубат
онус кылааска уерэнэр сылбытыгар кылаас салайааччытынан улэлээн,
олох киэн аартыгар чинник уктээн тахсарбытыгар эдэр эрчимин,
билиитин-керуутун харыстаабата5а. Ол курдук, эдэркээн учуутал
уерэтэрин таьынан о5олору куруhуокка дьарыктыыра, тереппуттэргэ
дьиэлэригэр сылдьан ейдетер-сырдатар улэ ыытара, субуоталарга
о5олор сынньалан биэчэрдэрин тэрийэрэ. Оскуолатаа5ы о5о сааспыт
араас бэhиэлэй тугэннэннэрин хаартыска5а туhэртээн, барыбытыгар
онорон, суруйан биэрэрэ. Ол иhин кылааспыт о5олоругар барыларыгар
оскуолатаа5ы сылларбыт хаартыскалара, ордук онус кылааска туспут
хаартыскаларбыт о5о сааспыт утуе ейдебулэ буолар. Анна Афанасьевна
талбыт идэтигэр бэриниитэ, туруоруммут сыалын ситиhэргэ дьулуура
утуе холобур буолар. Ол курдук кинини угус уерэнээччи а5а табаарыhын,
о5о аймах утуе до5орун быhыытынан урдуктук сыаналыыр, махтал
тылларын этэр. Биhиги 1976 сыллаахха оскуоланы 18 о5о бутэрбиппит,
13 кыыс, 5 уол. Оскуоланы бутэрэн баран икки сыл устата тутуспутунан
«Оскуола –производство-ВУЗ» диэн девиьинэн совхозка ыанньыксытынан,
ньирэй керееччунэн, бостуугунан, тракториhынан улэлээбиппит
эдэр сааспыт биир умнуллубат кэрэ кэмнэринэн буолбута. О5олорбут
бары орто анал, урдук уерэ5и бутэрэн улэлии-хамсыы сылдьаллар.
Анна Афанасьевна салайбыт кылааhын о5олоро тус-бас, оттомноох,
улэhит, бэрээдэктээх, эппиэтинэстээх буола улааталлар. Учууталларын
суолун батыhан уерэппит о5олоро-учуутал идэтин баhылаатылар,
олохторун математика эйгэтин кытта ситимнээтилэр.
Харитонова
М.Н., уерэппит о5ото ...
Вы
всегда учите ребят вот с такой улыбкой. Вас можно легко понять,
потому что у Вас добрые глаза. Сила Вашей работы- это доброта.
Первые
выпускники Едейской средней школы (1976 г.)
Анна
Афанасьевна, биhиэхэ 4-7 кылааска диэри кылаас салайааччытынан
уонна математика учууталынан улэлээбитэ. Кылааспытыгар 24 этибит.
Эдэр учуутал хас биирдиибитин математика курдук уустук предметка
утумнаахтык, элбэхтик дьарыктыыра. Саас аайы кылааhынан ньургуhyннуy
барарбытын, хаар туhэрэрбитин, талах быhыытыгар субуотунньуктуурбутун
олох умнубаппыт. Бары бииргэ тутуhан тимуровскай улэлэргэ тахсарбыт.
Ол са5ана тутулла турар спортзалга улэлиирбит. Оччотоо5у о5олор
улэ5э олус кехтеех этибит, ким да улэттэн туора турбутун ейдеебеппун.
Оскуола кэнниттэн Анна Афанасьевналыын дьиэбитигэр наар подружкалаhан
барарбыт.
Обутова
П.П. уерэппит о5ото
Яковлева
Анна Афанасьевна биhиги кылааска 1988-1992сс. салайааччынан
yлэлээбитэ. Анна Афанасьевна уруогар бары олус кыhаллан, астына
yeрэнэрбит. Уруокка сана yeрэтиллэр теманы yчyгэйдик, лоп-бааччы,
чуолкайдык быhаарар буолара уонна тугу eйдeeбeтеxпутун чинэтэн
ахсааннары суоттатара, ол быыhыгар yeрэнээччи eйyн, туругун
уhугуннарара, сyргэтин кeтe5eрe. Анна Афанасьевна олус ирдэбиллээх,
амарах сyрэхтээх учуутал. Куруутун биhигини кытта бодьуустаhара,
биhиги туспутугар кыhаллара, долгуйара. Араас темалаах кылаас
чаастарын, мероприятилары, кyрэхтэhиилэри ыытара. Тeрeппyттэргэ
уонна о5олорго анаан сылын аайы «Голубой огонёк» ыытара. Манна
тeрeппyттэрбит кэлэн сынньанан, итии чэй иhэ-иhэ, ирэ-хоро кэпсэтэн,
астынан, дуоhуйан бараллара.
1992с.
выпускниктар
Учуутал
киhи сиэдэрэй, мааны майгыта-сигилитэ, улэ5э дьо5ура, ылсыбыт
дьыалатыгар бэриниилээ5э барыта Эйиэхэ тумуллубутуттэн астынабыт,
киэн туттабыт. Эн улэ5э дьулуурун, чиэhинэй кене майгын, алама5ай
дууhан, дьонно истин сыhыанын, субэн-аман биhиэхэ еруу утуе
холобур буолар.
Уедэй
орто оскуолатын 1994 с. Выпускниктара
Анна
Афанасьевна биhиги кылааска 1993 с. кылаас салайааччытынан ананан
улэлээбитэ. Кылаас салайааччытын уонна учуутал быhыытынан биhиги
олус себулээбиппит. Кылаас чааhыгар олус интириэhинэй темаларга
бэсиэдэ ыытара. Урдук уерэх кыhатыгар киирэн, идэбитин таларбытыгар
олус улахан онкулу уурбута. Биирдии бэйэбит идэбитин таларбытыгар
бэсиэдэ ыытара, билиhиннэрэр этэ. 1994с. саас Майа5а «Сото5о»
сырытыннарбыта.
1998с.
Выпускниктара
Анна
Афанасьевна уолбун Витяны аан бастаан наука эйгэтигэр сирдээн
киллэрбит, о5обор чинчийэр улэ5э интэриэhи сахпыт учуутал буолар.
Кини салайыытынан, о5ом кулун тутар 17-18 куннэригэр «Туур эйгэтэ
уонна олонхо» республиканскай НПК-5а «Олонхо дойдутун устун
ахсаанынан айан» диэн олус кэрэхсэбиллээх теманан кыттан бастакы
сертификатын ылла. Итинтэн санаата кете5уллэн о5ом аны региональнай
Виноградовскай аа5ыыларга ситиhиилээхтик кыттан 3 миэстэни ылла.
Анна Афанасьевна5а, ытыктыыр, убаастыыр учууталбытыгар биhиги
дьиэ кэргэн аатыттан бар5а махталбытын тиэрдэбит. Айымньылаах
улэ5эр ессе да угус ситиhиилэри, тус бэйэ5эр, дьоннор-сэргэ5эр
доруобуйаны, дьолу соргуну ба5арабыт.
Тороппут
Алёна Витальевна Яковлева, оскуола учуутала
